Blogs 100 jaar Jo Visser fonds #2
Herinneringen ophalen
Honderd jaar geleden richtte mej. Jo Visser samen met medestanders Vereniging Het Zonnehuis op. Haar wens was een warm tehuis voor chronisch zieken die niet meer thuis verzorgd konden worden. Hoe zij dit deed met 7 stuivers leest u op deze website. Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan zijn (oud-)collega’s, bestuursleden en relaties gevraagd om hun herinneringen vast te leggen in een persoonlijke blog. Hieronder leest u de 2e blog door Peterjan van der Wal, geestelijk verzorger van Zonnehuisgroep Vlaardingen. Hij geeft de digitale pen door aan Hetti Willemse van Zorgvisite.
BEVLOGENHEID
Liefde voor de zorg heb ik van huis uit meegekregen. Mijn moeder heeft zich voor haar trouwen liefdevol bekommerd om kinderen met meervoudige beperkingen. Mijn vader heeft zich heel zijn werkzame leven als toegewijd verpleegkundige ingezet voor de zorg voor mensen met dementie. Zodoende kwam ik al vroeg met mensen in kwetsbare omstandigheden in aanraking en leerde ik hen respecteren en waarderen en van hen houden. Na mijn studie theologie en daaruit voortvloeiende werkzaamheid als (informatica) programmeur voor de wetenschappelijke staf, ben ik tenslotte het spoor van mijn beide ouders gevolgd.
Toen ik op 1 juni 1998 aantrad als geestelijk verzorger bij Het Zonnehuis Vlaardingen, kwam ik in dienst van de landelijke stichting zorgverlening ‘Het Zonnehuis’ te Soesterberg. Deze stichting bestuurde toen nog de zes zonnehuizen opgericht door Vereniging Het Zonnehuis, waarvan naast Amstelveen, Beekbergen, Doorn, Zuidhorn en Zwolle, Vlaardingen er één is. Al gauw werd me duidelijk dat ik in een bijzonder verpleeghuis en in een bijzonder verpleeghuisverband was terechtgekomen. Ik heb me altijd bevoorrecht gevoeld dáár te mogen werken en daar deel van uit te maken. Dat heeft veel te maken met de wortels en uitgangspunten van het Jo Visser fonds.
Solidariteit
Jo Visser, woonachtig te Rotterdam, een Zonnewender[1], had het plan opgevat om geld in te zamelen voor een Zonnehuis voor langdurig zieken, ook al zou dat misschien pas over tientallen jaren kunnen verrijzen. Velen stonden hier met schouderophalen tegenover en beschouwden het als een droombeeld. Jo Visser echter niet. Met groot vertrouwen werden de eerste stappen gedaan tot bekendmaking van het grote doel. Er werden afdelingen in het land opgericht. Veel mensen hielden het werk jaren achtereen met veel enthousiasme vol. Onder hen waren ook veel patiënten. Initiatieven werden ontplooid voor het vergaren van leden en of inkomsten, zoals lezingen en het houden van collectes op straat. Er werd een maandblad uitgegeven en vele zieken in Nederland die er van hoorden werden lid. En zo begon in 1929 het werk van het Zonnehuis in Beekbergen, met het lieveheersbeestje als symbool voor de zon, de wende die dit huis in het leven van veel kwetsbare en afhankelijke mensen bracht en brengt, tot op de dag van vandaag.
Zingeving
Aan de basis daarvoor ligt het Christelijke gedachtegoed van de naastenliefde, waarin oprichtster Jo Visser en de haren hun inspiratiebron vonden. Zo hangt in het Zonnehuis Beekbergen nog altijd het glas in lood raam met de tekst “Heere, ik heb geen mensch” (Johannes 5:7). Helpen wie geen helper heeft, ongeachte diens levensbeschouwelijke achtergrond, of welk ander kenmerk dan ook, daar komt het op aan. Die opdracht heeft in deze tijd niets van haar gelding en noodzaak verloren. De Vereniging heeft die opdracht op velerlei manieren in de praktijk gebracht, onder meer door de aandacht voor zingeving en spiritualiteit. Die is belangrijk in het leven van kwetsbare ouderen èn jongeren. Tot 2008 financierde zij vanuit dat besef 8 uur Geestelijke Verzorging / week per Zonnehuis bovenop de bestaande formatie. Daarna heeft zij zich sterk gemaakt voor structurele aandacht voor zingeving in zorg en welzijn, zowel in de tweede lijn als in de eerste lijn, onder meer door een duurzaam kernpartnerschap aan te gaan met het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen[2].
Gemeenschap
Het Jo Visser fonds heeft ons als geestelijk verzorgers gedurende een reeks van jaren in staat gesteld om onderzoek te doen naar de betekenis van Geestelijke Verzorging[3] in de context van de ouderenzorg. Horen, zien en verbinden zijn daarbij de kernwoorden. Ook maakte zij het mogelijk om met andere disciplines samen handvatten te ontwikkelen rond het zorgen voor zin bij mensen met dementie[4], het voeren van waardevolle groepsgesprekken[5] met kwetsbare ouderen en rond zorgverleners in het omgaan met zingeving en spiritualiteit van cliënten[6].
Mij persoonlijk heeft zij altijd gestimuleerd en mede mogelijk gemaakt me te verdiepen in de leefwereld van ouderen die permanent van intensieve zorg afhankelijk zijn en voor het voetlicht te brengen wat hen het leven de moeite waard[7] maakt. Dat blijkt vooral te gaan om verbondenheid met andere mensen, iets doen en – óók in kwetsbare omstandigheden – van betekenis te kunnen en mogen zijn voor een ander. Zonder de aanmoediging en steun van met name prof.dr. Martin Boekholdt, lange tijd bestuurder van de Zonnehuis Groep en directeur van Vereniging Het Zonnehuis, en Daniëlle Swart, programmamanager van het Jo Visser fonds, ook op de moeilijke momenten en kruispunten in het promotieonderzoek, zou ik deze opgave moeilijk tot een goed einde hebben kunnen brengen.
Als je dit allemaal zo bij elkaar optelt en overziet, is dat een indrukwekkende rij van twee decennia lang geslaagde initiatieven op het vlak van aandacht voor zingeving en spiritualiteit. En dat allemaal in hoge mate mede dankzij het Jo Visser fonds, in rapport met haar oorsprong opkomend voor het belang van geestelijke zorg voor kwetsbare mensen. Nu ik na 23 jaar zelf op het punt sta mijn weg te vervolgen in een andere richting, voelt het goed hier nog een keer op te hebben teruggeblikt. En vooruit kijkend wil ik nog graag zeggen: 100 jaar oud, 100 jaar jong! Ik feliciteer het Jo Visser fonds met haar 100-jarig bestaan en wens haar nog vele jaren toe als betrouwbare en enthousiaste ondersteuner van inspirerende bijdragen van jong en oud aan een waardevol leven voor kwetsbare mensen.
Dr. Ds. Peterjan van der Wal, geestelijk verzorger Zonnehuisgroep Vlaardingen en onderzoeker in opdracht van het Jo Visser fonds
[1] www.zonnewende.info
[2] Zie: www.netwerklevensvragen.nl
[3] Horen, zien en verbinding, zie: www.zorggemeenschap.net/gv .
[4] Zie: www.zorggemeenschap.net/zin
[5] Zie: www.zorggemeenschap.net/ketting